مقایسه سیاست های ارائه اینترنت در ایران با سایر کشورها؛

«جهان صنعت»- تصویب مدل غیرحجمی تعرفه سرویس‌های اینترنت ثابت که هفته گذشته از سوی وزیر ارتباطات اعلام شد، انتقاداتی را از سوی کاربران اینترنت ثابت در پی داشته است که عمدتا به قیمت بالا و محدودیت مصرف در این طرح اشاره دارند.
از طرفی بررسی سیاست‌های کشورهای مختلف دنیا در ارائه اینترنت به کاربران نشان از آن دارد که این سیاست‌ها در مشخصات سرویس‌های اینترنتی رایج در دنیا و با توجه به لحاظ کردن درآمد، هزینه و شرایط خاص کاربران، دیده می‌شود اما سیاست «اینترنت غیر‌حجمی» در ایران با هدف ترغیب کاربران ایرانی به استفاده از سایت‌های داخلی و گردش ترافیک اطلاعات در داخل کشور اتخاذ شد تا برحسب فرمولی، کاربران برای استفاده از پهنای باند داخلی، نصف هزینه استفاده از اینترنت بین‌الملل، هزینه پرداخت کنند.
بنا بر اعلام محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعت مصوبه تعرفه‌های جدید از ۱۰ آذر اجرا می‌شود و مبنای آن مصرف منصفانه مشترکین است. مقدار این مصرف منصفانه بین ۱۸ شرکت فعال در زمینه ارائه سرویس به رقابت گذاشته خواهد شد که در صورت عدول یک مشترک از مصرف عادلانه تعیین شده، سرعت اینترنت به مقدار پایه (128 کیلو‌بیت بر ثانیه) برای آن مشترک تبدیل می‌شود که این روند‌، یک محدودیت مصرف برای مشترکین تلقی می‌شود و با اعتراض کاربران روبه‌رو شد.
طرحی که به ضرر مشترکین است


برآیندی از مجموعه نظرات و انتقادات کاربران که در ذیل مطلب وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در اینستاگرام نوشته شده نشان می‌دهد که برخی از کاربران با انتقاد به این طرح معتقدند که مصوبه جدید سرویس‌های پرسرعت غیر‌حجمی، وضعیت اینترنت در ایران را بدتر خواهد کرد. به گفته آنان با این طرح دیگر خدمات نامحدود و رایگان اینترنت شبانه به طور کلی حذف خواهد شد و این به ضرر مشترکین خواهد بود.
موج اعتراضات
کاربری در زیر مطلب وزیر این‌گونه نوشته است: این طرحی که ارائه کرده‌اید را فراموش کنید زیرا اصلا مقرون به صرفه نیست، به فرض اگر بخواهیم با این شرایط از یک شبکه تلویزیون اینترنتی فیلمی را نگاه کنیم، برای تماشای آنلاین یک فیلم با کیفیت ۱۰۸۰ باید حداقل سرعت هشت مگابیت را بخریم یعنی باید اجبارا ماهی ۵۰ هزار تومان بدهیم که این ظلم بزرگی در حق ماست.
یکی دیگر از کاربران نیز در این باره نوشته است: مشکل ما سرعت نیست بلکه حجم مصرف است و این تغییرات تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
همچنین برخی نظردهندگان به گنجاندن اینترنت با سرعت ۵۱۲ کیلو‌بیت در این طرح اعتراض داشتند و این مساله را به عنوان علتی برای بازگشت به عقب در حوزه اینترنت اظهار کردند.
کاربری دیگر گفته است: اگر این طرح غیر‌حجمی است پس تعیین سقف برای حجم آن دیگر چیست؟ اگر هم قرار است قیمتش اینقدر زیاد باشد که دیگر استفاده از آن اصلا به صرفه نیست. آنهایی که خط اینترنت‌شان فیبر‌نوری است، هنوز هم مجبورند از مخابرات سرویس بگیرند که این اصلا به واژه منصفانه و رقابتی حتی نزدیک هم نیست.
برخی از کاربران نیز بقیه را به صبوری کردن تا زمان ارائه سقف مصرف منصفانه دعوت کرده‌اند؛ در این مورد کاربری گفته است که باید منتظر ماند و نتیجه نهایی را دید و گفته که اگر سرعت‌شان واقعی باشد و حجمی که به عنوان مصرف منصفانه می‌دهند زیاد است شاید خوب باشد‌ ولی در غیر این صورت اصلا خوب نیست.
گذری بر طرح
اینترنت حجمی از اواخر دوره وزارت محمود واعظی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم مطرح شد؛ امری که از همان اول کار با اشکالاتی مواجه شد به طوری که اجرای آن که یکی از خواسته‌های جدی محمود واعظی بود در دوره وزارت او محقق نشد و کار به معاون جوان او و وزیر ارتباطات بعدی محول شد.
پیش از این نیز طرح غیرحجمی تعرفه سرویس‌های ثابت البته قبل از این و در اواخر دوره دولت یازدهم هم تا مرحله اجرایی شدن پیش رفت اما به دلیل اعتراض مشترکین و مناسب نبودن تعرفه‌ها، ادامه نیافت، به طوری‌که محمود واعظی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات- در صفحه اینستاگرام خود با اشاره به اعتراض کاربران به تعرفه‌های جدید اینترنت ثابت، از توقف اجرای پیشنهاد مطرح شده خبر داده و گفته بود: با توجه به اینکه پیشنهاد مطرح شده در خصوص تعرفه‌های اینترنت ثابت مبتنی بر اتصال مورد استقبال کاربران قرار نگرفته و این مصوبه هنوز مراحل اداری و ابلاغ را طی نکرده و اجرایی هم نشده است، قرار شد اجرای آن متوقف و دستور دادم کمیته بررسی تعرفه‌ها مجددا پیشنهادی با رعایت منافع و مصالح کاربران تهیه و ارائه کند.
در آن زمان هم محمد‌جواد آذری‌جهرمی در مقام مدیر‌عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در صفحه اینستاگرامش اعلام کرده بود که با توجه به اعتراضات و نیز اینکه اطلاع دارم که تمام تلاش صورت گرفته برای مصوبه جدید، جلب رضایت مردم بوده است، با ارسال نامه‌ای از دکتر واعظی خواستم مصوبه جدید تعرفه تا بررسی بیشتر متوقف شود. امیدوارم موافقت کنند.
مشکلات طرح
اما این اشکالات چه بودند؟ در ابتدای اجرای طرح اینترنت نامحدود و زمانی که تعرفه‌ها اعلام شد، مشخص شد این اینترنت، آن‌طور که کاربران تصور می‌کردند نامحدود نیست. به طوری‌که کاربران متوجه شدند همان طرح‌های قبلی بسیار به صرفه‌تر از اینترنت مثلا نامحدود ارائه شده است. امری که در طرح فعلی تصویب شده نیز کاربران از آن گلایه دارند.
پیش‌بینی می‌شد تصویب طرح سرویس‌های پرسرعت غیرحجمی مورد استقبال مشترکین فعلی و حتی کسانی که تا حالا اینترنت ثابت خود را فعال نکرده‌اند قرار گیرد، با این حال اما ابهامات بسیاری از سوی کاربران در فضای مجازی درباره این مصوبه به گوش می‌رسد.
از سوی دیگر بررسی سیاست‌های کشورهای مختلف دنیا در ارائه اینترنت به کاربران نشان از فاصله طرح جدید با آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد دارد.
آپلود ۳۰ گیگابایت در روز برای هر ژاپنی
محبوب‌ترین سرویس در ژاپن، اینترنت فیبر‌نوری است که حداکثر سرعت ۱۰۰ تا ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه را به کاربران ارائه می‌کند. متوسط سرعت اینترنت ADSL نیز در این کشور با توجه به فاصله تا مرکز سرورها، حدود ۵۰ مگابیت بر ثانیه اعلام شده و حداکثر سرعت اینترنت کابلی هم ۳۰ مگابیت بر ثانیه است.در همین حال از سال ۲۰۰۸ میلادی محدودیت پهنای باند و دانلود در ژاپن نیز اجرا می‌شود. برای مثال شرکت NTT محدودیت آپلود هر کاربر را روزانه ۳۰ گیگابایت درنظر گرفته است. این محدودیت برای تعدادی از کاربران اعمال می‌شود که حجم آپلود روزانه آنان بسیار بالا بوده است. ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت، درمرحله اول به کاربران هشدار داده شده و در صورت ادامه این روند، اینترنت آنان قطع می‌شود.
متوسط سرعت اینترنت در هند 4 مگابیت در ثانیه
متوسط سرعت اینترنت در کشور هند 5/6 مگابیت برثانیه و متوسط اوج سرعت اتصال به اینترنت نیز در این کشور 4/41 مگابیت برثانیه اعلام شده است. در این کشور بالغ بر ۲۷۶ میلیون نفر کاربر اینترنت باندپهن هستند و در رده‌بندی جهانی سرعت ارتباط اینترنت هند میان ۱۴۹ کشور، رتبه هشتاد و نهم است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۴۲ درصد کاربران اینترنت در هند متوسط سرعتی بالاتر از چهار مگابیت برثانیه، ۱۹ درصد آنان نیز سرعتی بیش از ۱۰ مگابیت و ۱۰ درصد نیز از سرعت ۱۵ مگابیت برثانیه استفاده می‌کنند. اما باتوجه به تعریف دولت پهنای باند در این کشور به معنای ارتباط اینترنتی با حداقل سرعت دانلود محدود ۲۵۶ کیلوبیت برثانیه است که البته در ۲۰۱۴ میلادی این سیاست تغییر کرده و حداقل سرعت دانلود کاربر به ۵۱۲ کیلوبیت برثانیه رسیده است.
در اکتبر ۲۰۱۶ میلادی نیز‌ دولت خدمات‌دهندگان پهنای باند را ملزم کرده که حداقل سرعت دانلود کاربران را به ۵۱۲ کیلوبیت برثانیه برسانند. همچنین طبق قوانین این کشور، شرکت‌ها موظفند با پیامک میزان مصرف دانلود اینترنت کاربر را به او اعلام کنند.
سریع‌ترین اینترنت دنیا در کره‌جنوبی
مردم کره‌جنوبی یکی از بهترین خدمات اینترنتی دنیا را دریافت می‌کنند. این کشور دارای سریع‌ترین اینترنت جهان است و از سوی دیگر حدود 4/92 درصد جمعیت کل کشور کره‌جنوبی از اینترنت استفاده می‌کنند. شرکت‌های بزرگ ‌SKBroadband، KT Corp و +LGU پهنای باند مورد نیاز کره‌ای‌ها را فراهم می‌کنند. طبق آخرین آمار، متوسط سرعت اینترنت کره‌جنوبی 1/26 مگابیت بر ثانیه بوده و این سرعت تقریبا چهار برابر متوسط سرعت جهانی با هفت مگابیت بر ثانیه است.
اینترنت منصفانه در ترکیه
اینترنت ADSL از سال ۲۰۰۱ در ترکیه ارائه شد و هم‌اکنون شرکت ترک تلکام گسترده‌ترین خدمات اینترنتی را در این کشور عرضه می‌کند. اینترنت در ترکیه مانند بسیاری از کشورهای دیگر با محدودیت پهنای باند در اختیار مشترکین قرار می‌گیرد. سرعت بسته‌های اینترنتی شرکت ترک تلکام از ۸ تا ۲۴ مگابیت بر ثانیه است و این شرکت، خدمات LVDSL را نیز با سرعت ۲۵ تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه ارائه می‌کند.
اینترنت منصفانه بدون تقسیم‌بندی اینترنت داخلی و خارجی
با توجه به اینکه کشورهای مختلف در مدل فروش اینترنت، سیاستی را به کار گرفته‌اند که هم با میزان ظرفیت پهنای باند مطابقت دارد و هم در حد ممکن پاسخگوی نیاز کاربران‌شان است، مسوولان باید در ایران نیز مدلی را در نظر بگیرند که محدودیت نسبی کاربران را کاهش داده، قیمت را منطقی‌تر کند و دیگر نگرانی‌ای برای اتمام زودهنگام حجم بسته اینترنت وجود نداشته باشد.طبق پیشنهاداتی که از سوی فعالان اینترنت مطرح می‌شود، بهتر است برای فروش سرویس اینترنت بدون تقسیم‌بندی اینترنت داخلی و خارجی یک حجم مشخص دانلود (برای مثال از کف ۲۰ گیگابایت برای اینترنت با سرعت چهار مگابیت) و البته بسیار بیشتر از بسته‌های فعلی اما با آبونمان ثابت (برای مثال ۱۰ هزار تومان ماهانه) در نظر گرفته شود که هم به توسعه محتوای داخلی و گردش ترافیک در داخل کشور بینجامد و هم مشکلی در کیفیت سرعت وجود نداشته باشد.این ایده در مشخصات سرویس‌های اینترنتی رایج در دنیا و با توجه به لحاظ کردن درآمد، هزینه و شرایط خاص کاربران، دیده می‌شود و می‌توان بر مبنای تجربه این کشورها، سرویسی منطقی، معقول و کاربردی برای اکثریت کاربران ایرانی مجسم کرد.